Wojna dezinformacyjna
Maksymilian Dunin-Kęplicz
Atak aliantów na Państwa Osi Nastąpił 6 czerwca 1944 roku, natomiast przygotowania do niego zaczęły się znacznie, znacznie wcześniej. Cała operacja otrzymała kryptonim ,,Operacja Overlord’’, a pierwszą jej fazą była ,,Operacja Neptun’’, czyli lądowanie w Normandii, które otworzyło drugi front walki w Europie Zachodniej.
Wszystko zaczęło się od pomysłu generała Dwighta Davida Eisenhowera (pseudonim „Ike”) na otwarcie drugiego frontu i oszukania Niemców. Generał Eisenhower zakładał, że przewiezie ponad milion żołnierzy amerykańskich i kanadyjskich do Anglii („Operacja Bolero”, która zaczęła się w kwietniu 1942 r.), a później przerzuci je do Francji, w tajemnicy przed Hitlerem. Kluczowe dla tego planu były działania dezinformacyjne, takie jak nadawanie fałszywych informacji lub budowanie fałszywych baz wojskowych nad kanałem La Manche. Te działania, przeprowadzane pod kryptonimem „Operacja Bodyguard”, miały zmylić Hitlera i spowodować, że całe siły niemieckie zostaną przesłane nad kanał La Manche (w rejonie Calais), a nie na normandzkie plaże, 250 kilometrów dalej na południe. Nad kanałem La Manche był generał George Patton i on nadzorował działania dezinformacyjne aliantów. Niemcy uważali, że generał Patton jest najlepszym z alianckich dowódców i to jeszcze uwiarygodniło całą mistyfikację.
W ramach operacji „Bodygouard” zbudowano fałszywe lotniska z makietami samolotów, obozy wojskowe pełne pustych namiotów i tysiące nadmuchanych, gumowych modeli czołgów, pojazdów, dział i innego sprzętu. Zajmowali się tym specjaliści z tajnej 23 Jednostki Specjalnej Armii USA nazywanej „Armią Duchów”. Oddział powołano w 1943 r. Służyli w nim m.in. aktorzy, charakteryzatorzy, scenografowie, reżyserzy, rysownicy, projektanci mody, malarze, fotografowie, architekci i specjaliści od efektów dźwiękowych.
Początek operacji, czyli tzw. D-Day rozpoczął się 6 czerwca. Na 5 normandzkich plaż ruszyło 5339 okrętów. W ciągu pierwszych sześciu dni operacji do boju ruszyło 326 tys. żołnierzy i 54200 pojazdów. Co ciekawe, paliwo do wszystkich pojazdów płynęło rurociągiem PLUTO (Pipe Line Under the Ocean), który biegł z Liverpoolu do Normandii po dnie kanału La Manche. Jego budowy też hitlerowcy nie zauważyli.
Enigma
Cała misternie zaplanowana operacja udała się dzięki złamaniu przez polskich matematyków niemieckiego kodu Enigmy. Wywiad aliantów wiedział prawie wszystko o planach III Rzeszy i mógł skutecznie podsyłać Niemcom sfabrykowane doniesienia. Do przekazywania Niemcom fałszywych informacji wykorzystywano cały zespół podwójnych agentów. Jednym z nich był Polak – Roman Czerniawski, który po kapitulacji Francji działał w polskim i brytyjskim wywiadzie. W 1942 r. został aresztowany przez Niemców i dla uratowania współpracowników zgodził się na współpracę z Niemcami. Miał być niemieckim szpiegiem w Anglii. Kiedy dotarł do Wielkiej Brytanii podjął współpracę z tamtejszym wywiadem i jako podwójny agent przekazywał Abwehrze sfabrykowane informacje. Głównymi konstruktorami urządzeń ułatwiających pracę z Enigmą byli Marian Rejewski, Henryk Zygarski i Jerzy Różycki.
Udział wojsk polskich w inwazji
Wśród wojsk walczących na froncie zachodnim nie zabrakło również Polaków. Podczas samej operacji „Neptun” były polskie jednostki morskie – między innymi krążownik ORP „Dragon”, niszczyciele ORP „Błyskawica” i ORP „Piorun” oraz eskortowce ORP „Kujawiak” i ORP „Ślązak”. W inwazji brały też udział polskie liniowce (jako transportowce): MS „Batory” i MS „Sobieski” przewoziły żołnierzy, z kolei SS „Chorzów”, SS „Katowice”, SS „Kmicic”, SS „Kraków”, SS „Narew” i SS „Poznań” służyły do transportu broni i zaopatrzenia. Operację osłaniali polscy lotnicy – w sumie 11 dywizjonów: osiem myśliwskich i trzy bombowe. Masowy udział Polaków w operacji w Normandii rozpoczął się 1 sierpnia 1944 roku, kiedy to polska 1. Dywizja Pancerna licząca 16 tys. żołnierzy i dowodzona przez gen. Stanisława Maczka została przerzucona do Francji z Wielkiej Brytanii. Dywizja generała Maczka odegrała kluczową rolę w bitwie pod Falaise (7–9 sierpnia 1944 r.). Dzięki tej operacji wojska aliantów opanowały wybrzeże i wdarły się w głąb lądu, zajmując północną Francję. Utworzony w ten sposób II front w Europie Zachodniej przybliżył koniec III Rzeszy.
Źródła
Zdjęcia
http://loc.gov/pictures/resource/cph.3c11201/ Lądowanie w Normandii, źródło: Biblioteka Kongresu USA, numer reprodukcji: LC-USZ62-111201
https://www.iwm.org.uk/collections/item/object/205090233 Lądowanie w Normandii, źródło: Imperial War Museum
https://www.iwm.org.uk/collections/item/object/205373874 Lądowanie w Normandii, źródło: Imperial War Museum